ប្រទេសដែលបានចុះកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីសដូចជា ប្រទេសបារាំង និងអូស្ត្រាលីជាដើម បានថ្លែងសារក្នុងខួបលើកទី៣៣ឆ្នាំ នៃកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីស ដោយស្នើឱ្យរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាគោរពសិទ្ធិមនុស្ស និងស្ដារលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យឡើងវិញ។
ស្ថានទូតសហភាពអឺរ៉ុបបានថ្លែងសារលើទំព័រហ្វេសប៊ុកនៅថ្ងៃទី២៣ ខែតុលា ថា កិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីសគឺការឆ្លុះបញ្ចាំងឱ្យឃើញពីការសម្រេចបាននូវកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងផ្នែកការទូតអស់រយៈពេលជាច្រើនឆ្នាំ ដែលមានគោលដៅបញ្ចប់សង្គ្រាម និងការឈឺចាប់ជាច្រើនឆ្នាំនៅកម្ពុជា។ កិច្ចព្រមព្រៀងនេះឆ្លុះបញ្ចាំងឱ្យឃើញពីការប្ដេជ្ញាចិត្តរបស់សហគមន៍អន្តរជាតិក្នុងការគាំទ្រការផ្លាស់ប្ដូររបស់កម្ពុជាឆ្ពោះទៅកាន់ការផ្សះផ្សា ការអភិវឌ្ឍ និងការគោរពសេរីភាពជាមូលដ្ឋាន។
សេចក្ដីប្រកាសព័ត៌មានដដែលថា កិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីសមិនត្រឹមតែមានគោលដៅស្វែងរកសន្តិភាពប៉ុណ្ណោះទេ ថែមទាំងបង្កើតនូវមូលដ្ឋាននៃការអភិវឌ្ឍប្រកបដោយចិរភាព និងស្ថិរភាពដែលផ្អែកលើការគោរពសិទ្ធិមនុស្ស អភិបាលកិច្ចប្រកបដោយប្រជាធិបតេយ្យ និងនីតិរដ្ឋ។ ប្រវត្តិសាស្ត្រដ៏សោកនាដកម្មដែលកម្ពុជាបានឆ្លងកាត់បានតម្រូវឱ្យអាជ្ញាធរ និងសហគមន៍អន្តរជាតិគោរពការប្ដេជ្ញាចិត្តដែលត្រូវបានធ្វើឡើងដើម្បីស្ដារសន្តិភាព និងការអភិវឌ្ឍ។
សេចក្ដីប្រកាសព័ត៌មានដដែលឱ្យដឹងថា សហភាពអឺរ៉ុបមានមោទនភាពចំពោះភាពជាដៃគូដ៏រឹងមាំដែលបានបង្កើតឡើងជាមួយប្រទេសកម្ពុជាក្នុងអំឡុងបីទសវត្សរ៍ចុងក្រោយនេះ។ ក្នុងស្មារតីនៃកិច្ចសហប្រតិបត្តិការនេះ និងអនុលោមតាមមរតកនៃកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីស ដែលគោលការណ៍មានចារនៅក្នុងរដ្ឋធម្មនុញ្ញ សហភាពអឺរ៉ុបជំរុញឱ្យអាជ្ញាធរកម្ពុជាដកចេញនូវការដាក់សម្ពាធលើការអនុវត្តសិទ្ធិពលរដ្ឋ និងសិទ្ធិនយោបាយ ជាពិសេសសម្រាប់អ្នកសារព័ត៌មាន សមាជិកក្រុមប្រឆាំង និងអង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាលនានា។
ចំណែកស្ថានទូតអូស្ត្រាលីប្រចាំប្រទេសកម្ពុជាលើកឡើងថា ៣៣ ឆ្នាំមុន រដ្ឋាភិបាលអូស្ត្រាលី គឺជាសហហត្ថលេខីមួយក្នុងចំណោមសហហត្ថលេខីចំនួន ១៩ ដែលបានចុះហត្ថលេខាលើកិច្ចព្រមព្រៀងនេះ ដែលនាំឱ្យមានដំណើរការឆ្ពោះទៅរកសន្តិភាព និងការបញ្ចប់សង្គ្រាមស៊ីវិលជាច្រើនទសវត្សរ៍។
អូស្ត្រាលីមានសេចក្តីរីករាយ ដែលបានដើរតួនាទីយ៉ាងសំខាន់ក្នុងការជួយឱ្យមានកិច្ចព្រមព្រៀងទាំងនេះជាការត្រួសត្រាយផ្លូវសម្រាប់អាជ្ញាធរបណ្ដោះអាសន្នអង្គការសហប្រជាជាតិនៅកម្ពុជា ហៅកាត់ថា អ៊ុនតាក់ (UNTAC) ដែលជួយសម្រួលដល់ការរៀបចំការបោះឆ្នោតដោយសេរី និងយុត្តិធម៌នៅកម្ពុជាក្នុងឆ្នាំ១៩៩៣។ កិច្ចព្រមព្រៀងទាំងនេះ បានបង្កើតគោលការណ៍នានាសម្រាប់ការបង្កើតប្រជាធិបតេយ្យនៅកម្ពុជា ដោយផ្អែកលើនីតិរដ្ឋ និងការការពារសិទ្ធិមនុស្ស។
ចំណែកអតីតនាយករដ្ឋមន្ត្រី និងជាប្រធានព្រឹទ្ធសភា លោក ហ៊ុន សែន ថា ទោះបីមានកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពប៉ារីស ២៣ តុលា ១៩៩១ ក៏ពិតមែន ប៉ុន្តែសង្គ្រាមស៊ីវិលនៅកម្ពុជា នៅបន្តដែលបង្កដោយភាគីកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ ឬខ្មែរក្រហម។ លោកថា ក្រោមនយោបាយ ឈ្នះ-ឈ្នះ របស់លោក គឺបានបញ្ចប់សង្គ្រាមស៊ីវិលទាំងស្រុង នៅឆ្នាំ១៩៩៨ ដែលលោកថា បានធ្វើឱ្យប្រទេសកម្ពុជាទាំងមូលស្គាល់នូវសន្តិភាពពេញលេញ និងសម្បូរសប្បាយរហូតមកដល់សព្វថ្ងៃ។
រីឯប្រធានស្ដីទីគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ លោក សម រង្ស៉ី លើកឡើងថា កិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីសនាំមកនូវក្តីសង្ឃឹមសម្រាប់កម្ពុជាជាលើកដំបូង ប៉ុន្តែកិច្ចព្រមព្រៀងនេះត្រូវបានបំផ្លាញ ដោយសាររបប ហ៊ុន សែន មិនគោរពតាមលក្ខខណ្ឌបន្តិចម្តងៗ។ លោក សម រង្ស៉ី ថា ប៉ុន្មានឆ្នាំក្រោយមកនេះ ប្រទេសកម្ពុជាបានឆ្ពោះទៅរករបបផ្ដាច់ការ ដោយគ្រួសារ លោក ហ៊ុន សែន បានប្រមូលក្ដោបអំណាចទាំងមូល និងកាត់ផ្ដាច់សេរីភាពនយោបាយ។
ដោយឡែកសម្ព័ន្ធភាពឆ្ពោះទៅអនាគតរបស់គណបក្សក្រៅរដ្ឋាភិបាលចំនួន៥ បានចេញសេចក្ដីថ្លែងការណ៍ថា ក្នុងរយៈពេល ៣៣ឆ្នាំកន្លងមកនេះ គោលការណ៍គ្រឹះនៃកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីស មិនត្រូវបានគោរព និងអនុវត្តឱ្យបានពេញលេញឡើយ ដូចជា ការបង្រួបបង្រួម និងឯកភាពជាតិ ការគោរពសិទ្ធិមនុស្ស គោលការណ៍ប្រជាធិបតេយ្យ សេរីពហុបក្ស និងឯករាជ្យភាពនៃប្រព័ន្ធតុលាការ។ ដូច្នេះសម្ព័ន្ធភាពឆ្ពោះទៅអនាគត ទាមទារឱ្យរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាអនុវត្តកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីស ហើយសម្ព័ន្ធភាពឆ្ពោះទៅអនាគត អំពាវដល់បណ្ដាប្រទេសហត្ថលេខីទាំងអស់ បន្តជួយជំរុញការអនុវត្តកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីស ឱ្យបានពេញលេញ ដើម្បីជួយស្ការ និងកសាងប្រទេសកម្ពុជា ព្រមទាំងរួមចំណែកដល់ការកសាងសន្តិភាព និងសន្តិសុខទាំងក្នុងតំបន់ និងអន្តរជាតិ។
ប្រធានសមាគមការពារសិទ្ធិមនុស្សអាដហុក (Adhoc) លោក នី សុខា មានប្រសាសន៍ថា ទោះបីជាខ្លឹមសារនៃកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពប៉ារីសត្រូវបានដាក់បញ្ចូលទៅក្នុងរដ្ឋធម្មនុញ្ញក្ដី ក៏លោកថារដ្ឋាភិបាលនៅតែគាបសង្កត់ទៅលើសំឡេងរិះគន់ និងធ្វើឱ្យលំហសិទ្ធិមនុស្សកាន់តែរួមតូច។ លោកអំពាវនាវដល់អ្នកនយោបាយគ្រប់និន្នាការងាកមកផ្សះផ្សាជាតិឡើងវិញ។
លោក នី សុខា៖ «ប៉ុន្តែបើយើងពិនិត្យមើលស្មារតីនៃការអនុវត្ត ស្មារតីនៃកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពប៉ារីសដែលនិយាយអំពីដែលនិយាយពីការគោរពសិទ្ធិមនុស្ស ការគោរពគោលការណ៍ប្រជាធិបតេយ្យ ដំណើរការបោះឆ្នោតដោយសេរី និងយុត្តិធម៌ ការផ្សះផ្សាការបង្រួបបង្រួមជាតិទាំងអស់នេះ យើងឃើញថា មកទល់ពេលនេះការអនុវត្តនូវស្មារតីហ្នឹង យើងសង្កេតឃើញថាមិនទាន់មានលក្ខណៈពេញលេញនៅឡើយទេ»។
កាលថ្ងៃពី២៣ ខែតុលា ឆ្នាំ១៩៩១ ភាគីជម្លោះទាំង ៤ របស់កម្ពុជារួមមាន រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាតំណាងដោយអតីតនាយករដ្ឋមន្ត្រី លោក ហ៊ុន សែន ចលនាតស៊ូហ៊្វុនស៊ិនប៉ិច តំណាងដោយសម្តេចព្រះ នរោត្តម សីហនុ និងសម្តេចក្រុមព្រះ នរោត្តម រណឫទ្ឋិ រណសិរ្សជាតិរំដោះប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរ តំណាងដោយលោក សឺន សាន និងក្រុមចលនាកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យឬ ក្រុមខ្មែរក្រហម តំណាងដោយ លោក ខៀវ សំផន បានឈានទៅចុះហត្ថលេខា លើកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាព នៅទីក្រុងប៉ារីស ប្រទេសបារាំង ក្រោមវត្តមានសាក្សីមកពី ១៨ប្រទេស រួមទាំងអគ្គលេខាធិការអង្គការសហប្រជាជាតិ (UN) ផងដែរ ដើម្បីបញ្ចប់សង្គ្រាមស៊ីវិលនៅកម្ពុជា។ ខ្លឹមសារនៃកិច្ចព្រមព្រៀងនេះក្រោយមកត្រូវបានបញ្ចូលទៅក្នុងរដ្ឋធម្មនុញ្ញកម្ពុជាឆ្នាំ១៩៩៣។ ទោះជាយ៉ាងណា រហូតមកដល់ពេលនេះ រដ្ឋាភិបាលដឹកនាំដោយគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ត្រូវបានសហគមន៍អន្តរជាតិចោទប្រកាន់ថាមិនបានគោរពទៅតាមស្មារតីនៃកិច្ចព្រមព្រៀងនេះឱ្យបានពេញលេញនៅឡើយ ជាពិសេសនៅមានការរំលោភសិទ្ធិមនុស្សធ្ងន់ធ្ងរ និងការបន្តធ្វើទុក្ខបុកម្នេញអ្នកនយោបាយបក្សប្រឆាំង ដែលប្រាសចាកទៅនឹងគោលការណ៍ប្រជាធិបតេយ្យសេរីពហុបក្សជាដើម៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។
From ព័ត៌មានថ្មីៗ | RFA
via_IFTTT
0 Comments