បើទោះបីជាក្រោយដំណើរទស្សនកិច្ចរបស់មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់ការបរទេសអាមេរិកទៅកម្ពុជាកាលពីសប្ដាហ៍មុនបានបិទបញ្ចប់ដោយអាមេរិកនៅតែបន្តជំរុញ និងទាមទារឱ្យរដ្ឋាភិបាលលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន បើកលំហប្រជាធិបតេយ្យនៅមុនការបោះឆ្នោតខាងមុខក៏ដោយ ក៏ក្រុមអ្នកវិភាគមួយចំនួនមិនរំពឹងថា រដ្ឋាភិបាលនឹងធ្វើតាមនោះឡើយ។ ការមិនរំពឹងដូច្នេះ ដោយសារតែពួកគេមើលឃើញថា រដ្ឋាភិបាលលោក ហ៊ុន សែន អាងប្រទេសចិនកុម្មុយនិស្តជាខ្នងបង្អែក ស៊ាំនឹងអន្តរាគមន៍បែបការទូត ហើយគណបក្សកាន់អំណាចនៅមិនទាន់ទុកចិត្តទាំងស្រុងថា ខ្លួនពិតជាអាចគ្រប់គ្រងស្ថានការណ៍ប្រទេសជាតិបានប្រកបដោយប្រសិទ្ធភាព នៅពេលបើកលំហប្រជាធិបតេយ្យដូចមុន។
អ្នកឃ្លាំមើលបញ្ហាសង្គម និងនយោបាយបណ្ឌិត សេង សារី មើលឃើញថា រដ្ឋាភិបាលបច្ចុប្បន្នមានភាពស៊ាំទៅនឹងការធ្វើនយោបាយការទូតរបស់ក្រុមប្រទេសលោកសេរីទៅហើយ។ ហេតុដូច្នេះលោកថា អន្តរាគមន៍តាមបែបមធ្យាបាយការទូតនឹងមិនអាចធ្វើឲ្យក្រុមមេដឹកនាំកម្ពុជាបច្ចុប្បន្នកែប្រែឥរិយាបថនៃការគ្រប់គ្រងប្រទេសបាននោះទេ៖ «មកដល់ពេលនេះហើយយើងឃើញថា មិនទាន់មានឃើញសញ្ញាណណាមួយជាសញ្ញាណភ្លើងខៀវនៅក្នុងការផ្តល់ឱកាស ឬក៏ធ្វើឱ្យគណបក្សប្រឆាំងត្រលប់មកសមរភូមិប្រជាធិបតេយ្យនៅកម្ពុជាឡើងវិញពីព្រោះ... គ្រាន់តែប្រើប្រាស់វិធីភាសាការទូត។ ដូច្នេះហើយខ្ញុំឃើញថា រដ្ឋាភិបាលបច្ចុប្បន្នដែលដឹកនាំដោយគណបក្សប្រជាជននេះ គឺគាត់បានបន្សាំខ្លួន ឬក៏គាត់មានភាពស៊ាំទៅនឹងការធ្វើនយោបាយការទូតរបស់សហគមន៍អឺរ៉ុប និងសហរដ្ឋអាមេរិកហើយ។ អ៊ីចឹងហើយគាត់ដឹងច្បាស់ណាស់ថា មធ្យោបាយការទូតនេះនឹងមិនអាចធ្វើអីគាត់បានទេ»។
បណ្ឌិត សេង សារី បន្តថា បើទោះបីជាក្នុងដំណើរទស្សនកិច្ចនេះ ភាគីអាមេរិកបានផ្តោតសំខាន់មួយភាគធំទៅលើបញ្ហាសិទ្ធិមនុស្ស និងប្រជាធិបតេយ្យនៅកម្ពុជាក៏ដោយ ក៏កាយវិការអន្តរាគមន៍តាមបែបការទូតរបស់អាមេរិកនេះ ហាក់ពុំមានទម្ងន់គ្រប់គ្រាន់ដើម្បីធ្វើឲ្យប្រែប្រួលស្ថានការណ៍នយោបាយនៅកម្ពុជាបាននោះទេ៖ «ទោះបីយើងឃើញថា ការសរសេរ ឬការបង្ហោះនៅក្នុងសេចក្តីថ្លែងការណ៍ហ្នុងផ្តោតទៅលើរឿងសិទ្ធិមនុស្ស ប្រជាធិបតេយ្យនៅកម្ពុជា ប៉ុន្តែវាអត់មានទម្ងន់គ្រប់គ្រាន់ដើម្បីអាចធ្វើឱ្យមានការប្រែប្រួលបាន។ ប៉ុន្តែ ទោះបីយ៉ាងណាក៏ដោយ ទោះបីយើងមើលឃើញមិនទាន់មានការប្រែប្រួល ក៏ប៉ុន្តែ ជាបទពិសោធន៍កន្លងមក យើងឃើញថា ស្ថានភាពនយោបាយ ប្រជាធិបតេយ្យ និងសិទ្ធិមនុស្សនៅកម្ពុជា គឺប្រែប្រួលតែមួយពព្រិចភ្នែកទេ»។
រីឯ អ្នកឃ្លាំមើលបញ្ហាសង្គម និងនយោបាយមួយរូបទៀត គឺបណ្ឌិត មាស នី មើលឃើញថា ការឆ្លើយតបក្នុងរឿងបើកលំហប្រជាធិបតេយ្យនៅកម្ពុជាឱ្យបាននៅមុនការបោះឆ្នោតខាងមុខ គឺជារឿងដ៏រសើបបំផុតសម្រាប់គណបក្សកាន់អំណាច ព្រោះគណបក្សនេះមិនចង់បាត់បង់អំណាចនោះទេ៖ «ការអនុញ្ញាតឲ្យមានការវិលត្រលប់មកវិញនូវលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យពេញលក្ខណៈ ឬក៏តាមស្តង់ដារណាមួយនោះ ខ្ញុំគិតថា សម្រាប់គណបក្សកាន់អំណាច គឺត្រូវការពេលវេលាដើម្បីរៀបចំខ្លួន ហើយដរាបណាគណបក្សកាន់អំណាចមិនទាន់មានទំនុកចិត្តខ្លួនឯង ឃើញថា ខ្លួនឯងអាចគ្រប់គ្រងស្ថានភាពពលរដ្ឋបានទាំងស្រុងតាមបែបណាមួយនោះ ឬទាញយកប្រជាប្រិយភាពបានមកវិញទេ នោះខ្ញុំគិតថា វានឹងអាចប្រើពេលវេលាយូរតទៅទៀត»។
បណ្ឌិត មាស នី បន្តថា សម្រាប់ការបោះឆ្នោតឃុំ-សង្កាត់នៅឆ្នាំ២០២២ ខាងមុខនេះ គណបក្សកាន់អំណាចអាចនឹងបើកលំហប្រជាធិបតេយ្យតិចតួច គឺលុះត្រាណាតែគណបក្សនេះមានប្រៀបលើឆាកនយោបាយក្នុងស្រុក និងមានទំនុកចិត្តថា ក្រុមអ្នកគាំទ្រគណបក្សប្រឆាំងនៅថ្នាក់មូលដ្ឋានផ្លាស់ប្តូរជំហររបស់ខ្លួន។
ការវិភាគរបស់ក្រុមអ្នកឃ្លាំមើលបញ្ហាសង្គម និងនយោបាយបែបនេះ ហាក់ផ្ទុយគ្នាទៅនឹងការរំពឹងទុករបស់មន្ត្រីមួយចំនួនស្និទ្ធនឹងប្រធានគណបក្សសង្គ្រោះជាតិលោក កឹម សុខា ដែលថា អាចនឹងមានដំណោះស្រាយនយោបាយឆាប់ៗខណៈអាមេរិកកំពុងធ្វើនយោបាយការទូត។ មន្ត្រីមួយរូបស្នឹទ្ធនឹងលោក កឹម សុខា គឺលោក មាជ សុវណ្ណារ៉ា ធ្លាប់អះអាងប្រាប់វិទ្យុអាស៊ីសេរីថា ករណីកម្ពុជាជំពាក់បំណុលអាមេរិកកាលពីសម័យសង្គ្រាមទាំងការទាំងដើមជាង ៧រយលានដុល្លារ និងការបន្តផ្តល់ការអនុគ្រោះពន្ធទូទៅ GSP របស់អាមេរិក អាចនឹងត្រូវយកទៅនិយាយដើម្បីឱ្យមានការទម្លាក់បទចោទលើលោក កឹម សុខា បើកឱ្យគណបក្សសង្គ្រោះជាតិអាចចូលរួមការបោះឆ្នោត និងដោះលែងអ្នកជាប់ឃុំ ឬអ្នកទោសមនសិការ៖ «កម្ពុជាត្រូវការអីពីអាមេរិក? អាមេរិកត្រូវការអីពីកម្ពុជា? តើសេចក្ដីថ្លែងការណ៍ដោះដូរគ្នាក្នុងកម្រិតណា គឺទាំងក្រសួងការបរទេសអាមេរិក ឬកម្ពុជាក្ដីទាំងស្ថានទូតកម្ពុជាប្រចាំអាមេរិកក្ដីទាំងស្ថានទូតអាមេរិកប្រចាំកម្ពុជា ក៏គេកំពុងធ្វើពិធីសារថា តើត្រូវជជែកគ្នាក្នុងកម្រិតណាៗ?»។
យ៉ាងណា នៅក្នុងសេចក្តីថ្លែងការណ៍របស់ក្រសួងការបរទេសកម្ពុជា ជុំវិញលទ្ធផលសំខាន់ៗនៃដំណើរទស្សនកិច្ចរបស់អនុរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសអាមេរិកអ្នកស្រី វិនឌី ហ្សឺមែន (Wendy Sherman) មកកាន់កម្ពុជាកាលពីថ្ងៃទី១ ខែមិថុនា ក្រសួងការបរទេសពុំបានលើកឡើងមួយម៉ាត់ពីរឿងអាមេរិកជំរុញឲ្យបើកលំហប្រជាធិបតេយ្យនៅមុនការបោះឆ្នោតខាងមុខឡើយ។ ក្រសួងលើកឡើងតែពីបំណងប្រាថ្នារបស់ភាគីទាំងពីរក្នុងការធ្វើឲ្យប្រសើរឡើងនូវទំនាក់ទំនងរវាងប្រទេសទាំងពីរ និងបញ្ហាស្នើឲ្យអាមេរិកពិចារណាដោះស្រាយបញ្ហាបំណុលរបស់កម្ពុជាតាមវិធីទ្វេភាគី ព្រមទាំងបញ្ហាមួយចំនួនដទៃទៀត។
ជុំវិញការជំរុញរបស់អាមេរិកឲ្យបើកលំហប្រជាធិបតេយ្យនៅមុនការបោះឆ្នោតនេះ អ្នកនាំពាក្យរដ្ឋាភិបាលលោក ផៃ ស៊ីផាន ប្រាប់វិទ្យុអាស៊ីសេរី កាលពីថ្ងៃទី០៣ ខែមិថុនា ដោយបដិសេធថា គ្មានការរិតត្បិតនយោបាយ ឬប្រជាធិបតេយ្យនៅកម្ពុជានោះទេ៖ «យើងអត់មានរិតត្បិតអីទៅណា... ចំពោះតែបុគ្គលមួយចំនួនទេដែលស្ថិតនៅកាតព្វកិច្ចរបស់តុលាការ។ អាហ្នុងរឿងដាច់ដោយឡែករបស់តុលាការអត់មានពាក់ព័ន្ធជាមួយរដ្ឋាភិបាលទេ។ ទាល់តែតុលាការសម្រេចយ៉ាងម៉េច ដល់ចុងក្រោយ បុគ្គលហ្នុងមិនរំខានដល់បញ្ហាសន្តិសុខ និងសង្គម ឬសណ្តាប់ធ្នាប់សង្គម លោកអនុញ្ញាតលើកលែងទោសស្នើទៅព្រះមហាក្សត្រ»។
ផ្ទុយពីការអះអាងរបស់អ្នកនាំពាក្យរដ្ឋាភិបាលរូបនេះ ប្រព័ន្ធតុលាការនៅកម្ពុជា ត្រូវអង្គការជាតិ និងអន្តរជាតិរកឃើញថា តែងស្ថិតនៅក្រោមការបង្គាប់បញ្ជារបស់ក្រុមមេដឹកនាំបក្សកាន់អំណាច ហើយស្ថាប័នតុលាការជាស្ថាប័នប្រព្រឹត្តអំពើពុករលួយខ្លាំងជាងគេ។ ទន្ទឹមនឹងនេះ កម្ពុជាជាប់ចំណាត់ថ្នាក់នៅបាតតារាងជាប្រទេសល្បីល្បាញខាងរំលោភអំណាចជាងគេ បើផ្អែកតាមសន្ទស្សន៍ការគោរពច្បាប់របស់អង្គការគម្រោងយុត្តិធម៌ពិភពលោកឆ្នាំ២០២១។
ក្នុងដំណើរទស្សនកិច្ចរបស់អនុរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសអាមេរិកមកកម្ពុជាអ្នកស្រី វិនឌី ហ្សឺមែន បានអំពាវនាវដល់អាជ្ញាធរកម្ពុជាឱ្យទម្លាក់ចោលបទចោទប្រកាន់ ដែលមានចរិតនយោបាយលើអ្នកនយោបាយប្រឆាំង អ្នកសារព័ត៌មាន និងសកម្មជនជាបន្ទាន់។ អ្នកស្រីក៏បានជំរុញឱ្យរដ្ឋាភិបាលបើកលំហនយោបាយ និងពលរដ្ឋឡើងវិញ នៅមុនការបោះឆ្នោតឃុំសង្កាត់ ឆ្នាំ២០២២ និងការបោះឆ្នោតតំណាងរាស្ត្រឆ្នាំ២០២៣ ខាងមុខ។ អ្នកស្រីគូសបញ្ជាក់ថា សហរដ្ឋអាមេរិកគាំទ្រប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរ គាំទ្រក្តីបំណងចង់ឱ្យមានលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ និងគាំទ្រសិទ្ធិសេរីភាពជាមូលដ្ឋានរបស់ពួកគេ។
ជារឿយៗ រដ្ឋាភិបាលលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ត្រូវបានក្រុមអ្នកវិភាគមួយចំនួនមើលឃើញថា កម្ពុជាតែងប្រើប្រាស់ឥទ្ធិពលរបស់ចិនធ្វើជាខ្នងបង្អែកនៅពេលមានវិបត្តិនយោបាយម្តងៗ ហើយយកបញ្ហានេះទៅតថ្លៃជាមួយក្រុមប្រទេសលោកសេរី ជាថ្នូរនឹងការបើកលំហប្រជាធិបតេយ្យបន្តិចបន្តួចដើម្បីលម្អសួនផ្តាច់ការរបស់លោក ហ៊ុន សែន ឱ្យមានការទទួលស្គាល់ពីអន្តរជាតិ។ ទន្ទឹមនឹងនេះ គណបក្សកាន់អំណាច តែងប្រើប្រាស់នូវយុទ្ធសាស្ត្របំបែកបំបាក់ដើម្បីគ្រប់គ្រង ខណៈគណបក្សប្រឆាំងនៅតែបន្តចុះទន់ខ្សោយ និងហែកហួរគ្នាមិនចេះចប់មិនចេះហើយនោះ៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។
From ព័ត៌មានថ្មីៗ | RFA
via_IFTTT
0 Comments